Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

The Deep Structures of Existence - Οι 'Εσχατες Έννοιες της Ύπαρξης


Eventually I grew to believe that I had something to say about an existential approach to therapy and spent years writing a text on the subject – a text with the arresting, dramatic title of Existential Psychotherapy. The term is a vague one and before proceeding farther allow me to offer a fairly uninformative definition of existential psychotherapy.
Existential psychotherapy is a dynamic therapeutic approach which focuses on concerns pertaining to existence.
I warned you the definition would be uninformative. Let me dilate it by clarifying the phrase “dynamic approach.” Dynamic has both a lay and a technical definition…
… I use “dynamic” in its technical sense which retains the idea of force but is rooted in Freud’s model of mental functioning which posits that forces in conflict within the individual generate the individual’s thought, emotion, and behavior. Furthermore – and this is a crucial point – these conflicting forces exist at varying levels of awareness; indeed some are entirely unconscious.
So, existential psychotherapy is a dynamic therapy which, like the various psychoanalytic therapies, assumes the presence of unconscious forces which influence conscious functioning. However, it parts company from the various psychoanalytic ideologies when we ask the next question: what is the nature of the conflicting internal forces?
The existential psychotherapy approach posits that the inner conflict bedeviling us issues not only from our struggle with suppressed instinctual strivings or internalized significant adults or shards of forgotten traumatic memories, but also from our confrontation with the “givens” of existence.
And what are these “givens” of existence? If we permit ourselves to screen out or ‘bracket’ the everyday concerns of life and reflect deeply upon our situation in the world, we inevitably arrive at the deep structures of existence (the “ultimate concerns,” to use theologian Paul Tillich’s salubrious term). Four ultimate concerns, to my view, are highly germane to psychotherapy: death, isolation, meaning in life, and freedom…

... Τελικά άρχισα να πιστεύω ότι κάτι είχα να πω για μια υπαρξιακή προσέγγιση στη θεραπεία και ξόδεψα αρκετά χρόνια γράφοντας ένα κείμενο πάνω σ’ αυτό το θέμα – ένα κείμενο με τον γοητευτικό, δραματικό τίτλο: “Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία”. Ο όρος αυτός, όμως, είναι αόριστος, και πριν προχωρήσω επιτρέψτε μου να δώσω έναν μάλλον ελλιπή ορισμό της υπαρξιακής ψυχοθεραπείας:
"Η Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία είναι μια δυναμική θεραπευτική προσέγγιση που εστιάζει σε ζητήματα που αναφέρονται στην ύπαρξη."
Σας προειδοποίησα ότι ο ορισμός είναι ελλιπής. Ας τον διευρύνω όμως αποσαφηνίζοντας τη φράση “δυναμική προσέγγιση”. Ο όρος δυναμικός έχει μια συνήθη και μια τεχνική σημασία…
… Χρησιμοποιώ τον όρο “δυναμικός” με την τεχνική του σημασία ο οποίος ναι μεν ενσωματώνει την έννοια της δύναμης, έχει τις ρίζες του όμως στο μοντέλο του Freud για την ψυχική λειτουργία, το οποίο έχει ως αρχή ότι δυνάμεις που συγκρούονται μέσα στο άτομο, γενούν τη σκέψη, το συναίσθημα, τη συμπεριφορά. Επιπλέον – και αυτό είναι το ουσιαστικό στοιχείο – αυτές οι αλληλοσυγκρουόμενες δυνάμεις είναι λίγο ή πολύ συνειδητές. Ωστόσο κάποιες από αυτές είναι εντελώς ασύνειδες.
Η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία είναι λοιπόν μια δυναμική θεραπεία, που όπως και οι διάφορες ψυχαναλυτικές σχολές, προϋποθέτει την παρουσία ασύνειδων δυνάμεων που επηρεάζουν την συνειδητή μας συμπεριφορά. Διαχωρίζεται όμως από τις διάφορες ψυχαναλυτικές ιδεολογίες όταν τίθεται το επόμενο ερώτημα: ποια είναι η φύση αυτών των αλληλοσυγκρουόμενων εσωτερικών δυνάμεων;
Η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία πρεσβεύει ότι η εσωτερική σύγκρουση που μας ταλανίζει δεν προέρχεται μόνον από την σφοδρή πάλη μας με καταπιεσμένες ενστικτώδεις ορμές ή με πρότυπα ενηλίκων που έχουμε εσωτερικεύσει από την παιδική μας ηλικία, ή με κομμάτια τραυματικών και ξεχασμένων αναμνήσεων, αλλά και με την αντιπαράθεση μας με τα “δεδομένα” της ύπαρξης.
Και ποια είναι αυτά τα δεδομένα της ύπαρξης; Αν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να εμποδίσει ή να απομονώσει τις καθημερινές έγνοιες της ζωής και ν’ αναλογιστεί βαθύτερα τη θέση του στον κόσμο, τότε θα φθάσουμε με βεβαιότητα στις βαθιές δομές της ύπαρξης (τις “έσχατες έννοιες” για να χρησιμοποιήσουμε τον εποικοδομητικό όρο του θεολόγου Paul Tillich). Τέσσερες έσχατες έννοιες, κατά τη γνώμη μου, είναι σε στενή συνάφεια με την ψυχοθεραπεία: θάνατος, μοναξιά, νόημα της ζωής και ελευθερία…


Πηγή: Irvin D. Yalom. Religion and psychiatry. American Journal of Psychotherapy. 2002;56(3):301-16

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ξόδεψαν όλη τους τη ζωή καμαρώνοντας για τα πάθη τους

Ηeroes. Victims. Gods and human beings. All throwing shapes, every one of them Convinced he's in the right, all of them glad To repeat themselves and their every last mistake, No matter what. People so deep into Their own self-pity self-pity buoys them up. People so staunch and true, they're fixated, Shining with self-regard like polished stones. And their whole life spent admiring themselves For their own long-suffering. Licking their wounds And flashing them around like decorations (pp. 1-2). ... Human beings suffer, they torture one another, they get hurt and get hard. No poem or play or songcan fully right a wrong inflicted or endured. … History says, Don't hope on this side of the grave. But then, once in a lifetime the longed for tidal wave of justice can rise up, and hope and history rhyme (p.77). … Ήρωες και θύματα συνάμα. Θεοί ίδιοι με ανθρώπινα πλάσματα. Παραδαρμένες φιγούρες και ο καθένας να πιστεύει πως το δίκιο με το μέρος τ...

Η ζωή του ανθρώπου είναι καμωμένη από καιρούς

Σκέψη του παροδικού που σε παραλύει. Σπίτια, θάνατοι, χωρισμοί. Η ζωή του ανθρώπου είναι καμωμένη από καιρούς: καιρός να σπείρεις, καιρός να θερίσεις, καιρός της θλίψης, καιρός της χαράς, καιρός της αγάπης, καιρός της μοναξιάς. Αν το σκεφτείς έτσι, θα μπορέσεις και στη χαμηλότερη στιγμή να στηριχτείς, γιατί κι αυτή θα ανήκει σ’ έναν από τους καιρούς της ζωής σου. Πηγή: Γιώργος Σεφέρης (1977). Μέρες Γ΄, 1934-1940. Αθήνα: Ίκαρος.

Τι είναι η Φιλοσοφική Συμβουλευτική;

Λένε πως η Αμερική – οι ΗΠΑ – ειδικά, είναι η χώρα των εκπλήξεων – άλλοτε ευχάριστων κι  άλλοτε δυσάρεστων για τους άλλους (κάτι ξέρουμε κι εμείς από αυτά). Τώρα, όμως, η έκπληξη που έρχεται πέρα από τον Ατλαντικό, είναι πραγματικά ευάρεστη. Έκπληξη, όχι πολιτική, οικονομική κλπ., αλλά ψυχοθεραπευτική. Εξηγούμαι: Σε αυτή τη χώρα, όπου, δεκάδες χρόνια, κάνει θραύση η ψυχιατρική και προπάντων η ψυχανάλυση, στη χώρα όπου κάθε «αξιοπρεπής» πολίτης καταφεύγει σε ψυχαναλυτές, για να λύσει όσα ψυχικά, κοινωνικά, επαγγελματικά, ερωτικά κλπ. Προβλήματα του προκαλεί η κοινωνική «αποδόμηση» και ο αποανθρωπισμός της σύγχρονης ζωής… σε αυτή τη χώρα όπου η «πράξη» κυριαρχεί πάνω στη «σκέψη»… σε αυτή λοιπόν τη χώρα, μια σχεδόν απίστευτη «μόδα» έκανε την εμφάνισή της: «ο φιλοσοφικός σύμβουλος». Τι είναι τούτο το καινούριο «φρούτο»; Απλούστατα: ένας επιστήμονας που έρχεται να αντικαταστήσει τον «μάγο -ψυχαναλυτή» και να προσφέρει στον «ασθενή», αντί ψυχοφάρμακα και «αναλύσεις», τη βοήθεια της ...