Mysterious are the ways of human happiness, as anyone who has surveyed the perplexing, often contradictory research findings can attest. But one nugget in particular truly boggles: Denmark is the happiest nation in the world. More than two-thirds of Danes report being “very satisfied with their lives,” according to the Eurobarometer Survey, a figure that has held steady for more than 30 years. True, Danes tend to be healthy, married and active — all contributing factors to happiness. But why, researchers wondered, are Danes happier than Finns and Swedes, who share many of these traits, not to mention a similar culture and climate?
The answer is, in a word, expectations. Danes have low expectations and so “year after year they are pleasantly surprised to find out that not everything is rotten in the state of Denmark,” says James W. Vaupel, a demographer who has investigated Danish bliss.
About once a year, some new study confirms Denmark’s status as a happiness superpower. Danes receive this news warily, with newspaper headlines that invariably read: “We’re the happiest lige nu.” Lige nu is a Danish phrase that means literally “just now” but strongly connotes a sense of “for the time being but probably not for long.” Danes, in other words, harbor low expectations about everything, including their own happiness. Though not an especially religious people, Danes would make good Buddhists. They live their lives as the Buddha advised: in the present tense, not grasping at some future happiness jackpot.
Danes seem to know instinctively that expectations kill happiness, leaving the rest of us unhappy un-Danes to sweat it out on the “hedonic treadmill.” That’s what researchers call the tendency to constantly ratchet up our expectations, a sort of emotional inflation that devalues today’s accomplishments and robs us of all but the most fleeting contentment. If a B-plus grade made us happy last semester, it’ll take an A-minus to register the same satisfaction this semester, and so on until eventually, inevitably, we fail to reach the next bar and slip into despair.
The hedonic treadmill insinuates itself into our lives, in ways large and small. As a budding audiophile, I recently purchased a headphone amplifier — a tiny black box that attaches to my iPod. Wow, I thought, this sounds incredible. At least that’s what I thought for about one week. Then my ears grew accustomed to the enhanced fidelity and craved something better. Before long, I was back on line, credit card in hand. Intellectually, I knew that my next audio fix would be just as fleeting, but I couldn’t resist the seductive pull of the hedonic treadmill.
Runaway expectations explain a number of otherwise perplexing findings. One study, by the University of Chicago sociologist Yang Yang, found that we grow happier as we grow older. Why? Expectations, I think. Older people tend to have lower aspirations or, to put it in a more positive way, greater acceptance. Another study, conducted by the Wharton School economists Betsey Stevenson and Justin Wolfers, found that women are less happy today than they were in the 1970s, despite the great strides they’ve made in the workplace. Again, expectations are a likely culprit, especially if, as Stevenson and Wolfers posit, “the women’s movement raised women’s expectations faster than society was able to meet them.”
Sometimes, we do temper our expectations. That’s one reason why happiness levels don’t drop precipitously during a recession (though they do drop). We expect less during tough times. When the economy recovers, though, so do our expectations.
Yes, happiness is a function of our expectations — or, as it has been said: “Happiness equals reality minus expectations.” Given that neat formulation, there are two ways to attack the problem: boost our reality or lower our expectations. Most of us choose the former. We’d rather stew in our misery than trim our expectations. Lowering our sights smacks us as a cop out, un-American. Better a nation of morose overachievers, we reason, than a land of happy slackers.
Thankfully, we don’t have to choose. As Eastern faiths profess, it is possible to achieve greatness and happiness at the same time. Provided, that is, we don’t invest ourselves in that greatness. “Set thy heart upon thy work but never its reward,” counsels Lord Krishna in the Bhagavad Gita, the Hindu holy text. It’s sound advice, now backed up by modern science. It’s worth noting, though, that Krishna never suggested, not for a moment, that such advice is easily followed.
Μυστήριοι οι δρόμοι της ανθρώπινης ευτυχίας, όπως μπορεί να διαβεβαιώσει όποιος έχει εξετάσει τα παράξενα, συχνά αντιφατικά συμπεράσματα σχετικών ερευνών. Όπως, για παράδειγμα, η διαπίστωση ότι η Δανία είναι η πιο ευτυχισμένη χώρα στην Ευρώπη.
Πάνω από τα δύο τρίτα των Δανών αναφέρουν ότι είναι «πολύ ικανοποιημένοι από τη ζωή τους», σύμφωνα με την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου - νούμερο που παραμένει σταθερό εδώ και 30 χρόνια. Είναι αλήθεια ότι οι Δανοί διαθέτουν καλό επίπεδο διαβίωσης όσον αφορά την υγεία, την οικογένεια και την εργασία - παράγοντες που συμβάλλουν στην ευτυχία. Γιατί, όμως, αναρωτιούνται οι ερευνητές, είναι οι Δανοί πιο ευτυχισμένοι από τους Φιλανδούς ή τους Σουηδούς, που μοιράζονται παρόμοιο βιοτικό επίπεδο - για να μη μιλήσουμε για τις ομοιότητες κουλτούρας και κλίματος;
Η απάντηση είναι, με μια λέξη, οι προσδοκίες. Οι Δανοί έχουν χαμηλές προσδοκίες και έτσι «χρόνο με το χρόνο εκπλήσσονται ευχάριστα ανακαλύπτοντας ότι δεν είναι όλα σάπια στο βασίλειο της Δανιμαρκίας», λέει ο Τζέιμς Βόπελ, ένας δημογράφος που έχει ερευνήσει το παράδοξο της δανέζικης ευτυχίας. Περίπου μια φορά τον χρόνο, κάποια καινούργια μελέτη επιβεβαιώνει τη θέση της Δανίας ως ευτυχισμένης υπερδύναμης. Οι Δανοί υποδέχονται το νέο ψύχραιμα, με τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων να γράφουν «Είμαστε οι πιο ευτυχισμένοι lige nu». Το lige nu σημαίνει «αυτή τη στιγμή» αλλά υπονοεί «προς το παρόν αλλά πιθανώς όχι για πολύ ακόμα». Οι Δανοί, μ’ άλλα λόγια, τρέφουν χαμηλές προσδοκίες για τα πάντα, περιλαμβανομένης της ευτυχίας τους. Παρ’ όλο που δεν είναι ιδιαίτερα θρησκευόμενοι, θα μπορούσαν να είναι καλοί βουδιστές. Ζουν τη ζωή τους όπως θα συμβούλευε ο Βούδας: σε ενεστώτα χρόνο, χωρίς να ποντάρουν σε κάποιο τζάκποτ μελλοντικής ευτυχίας.
Οι Δανοί φαίνεται να γνωρίζουν ενστικτωδώς ότι οι μεγάλες προσδοκίες σκοτώνουν την ευτυχία, κι αφήνουν όλους εμάς του μη-Δανούς να ιδρώνουμε στο «μαγγανοπήγαδο του ηδονισμού». Έτσι αποκαλούν οι ερευνητές την τάση να αυξάνουμε συνεχώς τις απαιτήσεις μας, ένα είδος συναισθηματικού πληθωρισμού που υποτιμά τα σημερινά επιτεύγματα και μας στερεί κάθε ευχαρίστηση από όσα έχουμε κατακτήσει.
Το μαγγανοπήγαδο αυτό επιβάλλεται συνεχώς στη ζωή μας, στα μεγάλα και στα μικρά. Ως φανατικός μουσικόφιλος (ή, μάλλον, «ακουόφιλος») αγόρασα πρόσφατα έναν ενισχυτή ακουστικών - ένα μικρό μαύρο κουτί που συνδέεται με το iPod μου. Ουάου, σκέφτηκα, ακούγεται καταπληκτικά. Τουλάχιστον έτσι σκεφτόμουν για μια περίπου εβδομάδα. Κατόπιν τα αυτιά μου συνήθισαν στην ενισχυμένη πιστότητα ήχου κι άρχισαν να λαχταρούν κάτι καλύτερο. Σε λίγο, στάθηκα πάλι στην ουρά, με την πιστωτική κάρτα στο χέρι.
Οι φευγάτες προσδοκίες εξηγούν και μερικά άλλα ευρήματα που εκ πρώτης όψεως φαίνονται παράξενα. Μια μελέτη, από τον κοινωνιολόγο Γιανγκ Γιανγκ του Πανεπιστημίου του Σικάγου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι γινόμαστε πιο ευτυχισμένοι καθώς περνούν τα χρόνια. Γιατί; Οι προσδοκίες, νομίζω. Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι τείνουν να έχουν πιο χαμηλές προσδοκίες ή, για να το πω με πιο θετικό τρόπο, μεγαλύτερη αποδοχή της πραγματικότητας.
Μια άλλη μελέτη, που έγινε από δύο οικονομολόγους της Σχολής Γουόρτον, την Μπέτσι Στίβενσον και τον Τζάστιν Γουόλφερς, έφτασε στο συμπέρασμα ότι οι γυναίκες είναι λιγότερο ευτυχισμένες σήμερα απ’ όσο ήταν τη δεκαετία του ’70, παρά τα μεγάλα βήματα που έχουν γίνει στο χώρο της εργασίας. Και πάλι, οι προσδοκίες είναι ο πιθανότερος ένοχος, ιδιαίτερα εφόσον, όπως το θέτουν οι ερευνητές, «το γυναικείο κίνημα αύξησε τις προσδοκίες των γυναικών ταχύτερα απ’ όσο μπορούσε να τις ικανοποιήσει η κοινωνία».
Μερικές φορές, προσαρμόζουμε τις προσδοκίες μας. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο το επίπεδο της ευτυχίας δεν πέφτει απότομα στη διάρκεια μιας οικονομικής κρίσης (παρ’ όλο που γενικώς πέφτει). Περιμένουμε λιγότερα σε δύσκολους καιρούς. Όταν η οικονομία ανακάμπτει, ωστόσο, το ίδιο κάνουν και οι προσδοκίες μας.
Είναι αλήθεια λοιπόν ότι η ευτυχία συνδέεται άμεσα με τις προσδοκίες μας - ή, όπως έχει ειπωθεί: «Η ευτυχία ισούται με την πραγματικότητα μείον τις προσδοκίες». Με δεδομένη αυτή την απλή εξίσωση, υπάρχουν δύο τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος: ανύψωσε την πραγματικότητά σου ή χαμήλωσε τις προσδοκίες σου. Οι περισσότεροι διαλέγουν το πρώτο. Προτιμάμε να βράζουμε μέσα στη μιζέρια μας παρά να περικόψουμε τις προσδοκίες μας.
Ευτυχώς, δεν είμαστε πάντα αναγκασμένοι να διαλέξουμε. Όπως διδάσκουν θρησκείες της Ανατολής, είναι εφικτό να επιτύχει κανείς μεγαλοσύνη και ευτυχία ταυτόχρονα - με την προϋπόθεση ότι δεν επενδύει σ’ αυτή τη μεγαλοσύνη. «Βάλε όλη την καρδιά σου στο έργο σου, αλλά όχι στην ανταμοιβή του», συμβουλεύει ο Κρίσνα στο ιερό βιβλίο των ινδουιστών. Είναι καλή συμβουλή, που τώρα υποστηρίζεται και από τη σύγχρονη επιστήμη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου